Door het (verplicht) aflossen daalt de verhouding tussen woningwaarde en hypotheekschuld. Dit betekent dat risico-opslagen op zeker moment kunnen vervallen. Veel huiseigenaren weten dit alleen niet, waardoor ze soms jaren onnodig extra rente betalen. De Consumentenbond en de VEH willen dat dit verandert en hebben hun pijlen gericht op de hypotheekaanbieders, maar ze zien ook een rol voor de hypotheekadviseur.
De Vereniging Eigen Huis vroeg vorige week nog aandacht voor de renteopslagen. Uit eigen onderzoek bleek dat vijf hypotheekverstrekkers in hun voorwaarden hebben opgenomen dat ze de opslagen niet verlagen tijdens de rentevaste periode, wat er ook gebeurt met de woningwaarde. De VEH doopte deze praktijk een ‘rentestraf’ en riep ze op hiermee te stoppen.
De meeste hypotheekaanbieders zijn ‘soepeler’. Als de klant kan aantonen dat zijn hypotheek in een lagere risicocategorie valt, passen ze de opslag aan. Tegelijkertijd zijn ze ook niet erg scheutig met informatie, blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond. “Meer dan de helft van de door ons onderzochte banken legt het initiatief bij de consument. Die moet zelf maar zien uit te vogelen dat hij een opslag betaalt en dat deze naar beneden kan. Daar hebben de meeste mensen alleen helemaal geen kaas van gegeten, dus dat gebeurt niet. En zo kan het dat consumenten duizenden euro’s te veel betalen”, zegt woordvoerder Joyce Donat.
De organisatie heeft onlangs een leidraad gepubliceerd hoe zij idealiter met de rente-opslag om moeten gaan. Ze zouden consumenten bijvoorbeeld een keer per jaar moeten informeren over de laatst bekende verhouding tussen woningwaarde en schuld. Ook zouden ze minstens een keer per maand moeten checken of de opslagen kunnen worden aangepast.
Hiermee komt het initiatief duidelijk bij de hypotheekaanbieder te liggen, zegt Donat. “Consumenten zijn geen expert. De banken zijn dat wel en beschikken over alle relevante informatie. Wij vinden dat banken de renteopslag automatisch moeten aanpassen zodra door aflossing de hypotheek in een andere risico-categorie komt of als er überhaupt geen sprake meer is van risico.”
Tegelijkertijd is er ook een rol weggelegd voor hypotheekadviseurs. Zij zouden de renteopslagen, en hoe de hypotheekaanbieder hiermee omgaat, eigenlijk uitgebreid moeten bespreken tijdens de hypotheekaanvraag. De Consumentenbond heeft geen onderzoek gedaan of dit ook gebeurt, maar Donat heeft wel een vermoeden. “De een zal het wel doen, de ander niet, maar alleen als je kijkt naar hoe vaak het mis gaat en naar de onwetendheid van consumenten, dan kun je eigenlijk wel concluderen dat adviseurs hen niet of niet voldoende informeren.”
De VEH denkt er min of meer hetzelfde over. Woordvoerder Hans André de la Porte wijst erop dat sommige geldverstrekkers onduidelijk zijn over opslagen. “Klant en adviseur moeten op zoek naar informatie en uitleg en die is niet altijd goed vindbaar of helder.”
Uiteindelijk is het eigenlijk een luxeprobleem dat de risico-opslagen nu een belangrijk onderwerp zijn. Het betekent immers dat de risico’s die Nederlandse huiseigenaren en kredietverstrekkers lopen met de hypotheek afnemen. Toch is het jammer als consumenten onnodig veel rente betalen omdat risico en opslag niet met elkaar in lijn zijn. De bespaarde rente kan immers ook weer gebruikt worden voor aflossing waardoor het risico nog verder daalt. Adviseurs zouden hierbij duidelijk een positieve rol kunnen spelen.
Spraken we eerder met de SEH en NVHP over hun keurmerken en visies op de hypotheekmarkt, ditmaal gaan we het gesprek aan met Rob van den Aker van de Federatie Financieel Planners (FFP). Breed financieel advies heeft de toekomst binnen de sterk digitaliserende samenleving, daar is hij van overtuigd. “De hypotheekadviseur heeft in dát opzicht nog meer dan genoeg bestaansrecht.”
Vanaf vorig jaar is het veel makkelijker geworden om een aflosproduct af te kopen. Een consument moest altijd minstens vijftien of twintig jaar inleggen voor hij zijn opgebouwde vermogen kon gebruiken voor aflossing. Sinds vorig jaar zijn de regels voor deze zogenaamde ‘tijdklemmen’ flink versoepeld. Dennis van Lieshout van Freek Hypotheek in Eindhoven deelt zijn ervaring hoe consumenten op deze verandering reageren.
Wat trekt pensioenfondsen in hypotheken en waar staat de markt nu? Nick van Winsen, vermogensbeheerder bij SPF Beheer, geeft antwoord.
Je wilt er niet bij stilstaan als je trouwt, maar de kans dat je gaat scheiden is groot. Bijna vier op de tien huwelijken gaan mis. Vreemd dat er zo weinig aandacht aan wordt besteed in een hypotheekadviesgesprek.