Het dogma ‘schuld is slecht, aflossen is goed’ is hopeloos achterhaald, volgens Paul van der Kwast. Hij werkt als onafhankelijk financieel planner en adviseert consumenten en ondernemers. Veel van zijn klanten onderschatten volgens hem wat het betekent om in een afgelost huis van een klein pensioentje te leven. “Die vier ton zit in stenen, daar kan je geen boodschappen van doen”, zegt hij.
Jij gelooft niet in ‘aflossingsblij’?
“Nee, als je kijkt naar het volledige financiële plaatje valt dat vaak vies tegen. Stel, een klant heeft 10.000 euro aan spaargeld, waar hij of zij niets mee doet. Met het aflossen van een deel van de hypotheek zijn ze dat geld kwijt. Bij twee procent rente is het voordeel per jaar dan 200 euro. Dus het duurt vijftig jaar voordat ze dat voordeel eruit hebben. En als ze al boven de middelbare leeftijd zijn, halen ze dat niet eens. Het hangt er natuurlijk ook van af wanneer de hypotheek afloopt. Maar tijdens de looptijd is er in ieder geval niets aan de hand.”
Maar deze groep kan toch maar beter nu aflossen, om te voorkomen dat ze straks hun woning uit moeten?
“Ik kan niet in de toekomst kijken, maar ik acht de kans klein dat senioren bij bosjes uit hun huis gezet gaan worden. Dat zou enorme imagoschade voor banken opleveren. Helemaal als mensen altijd netjes hun rente hebben betaald. De praktijk leert dat als ze in hetzelfde huis blijft wonen, de hypotheek gewoon verlengd wordt. Er zal wel verwacht worden dat het voor een deel een annuïteitenhypotheek wordt.”
Je bent wel heel optimistisch.
“Ja, ik begrijp dat de branche wil dat we aflossen, maar het bewustzijn is totaal doorgeslagen. Mensen die zich overigens wél zorgen moeten maken, zijn zij wiens huis nauwelijks in waarde is gestegen sinds ze de hypotheek afsloten, of bij wie de woning onder water staat. En wellicht de mensen die gaan scheiden en waarbij de één de ander moet uitkopen. Maar mensen die geen wanbetaler zijn, samenblijven en een huis hebben dat inmiddels dertig procent meer waard is, vormen geen risico voor banken. Nederlandse hypotheken zijn sowieso de meest degelijke ter wereld, er is zo weinig wanbetaling.”
En de zzp’er met het magere pensioen dan?
“Die is wat betreft maandelijkse kosten beter af met een koophuis dan een huurhuis. Wat ik maar wil zeggen: die zou bij een huurhuis misschien nog wel meer in de problemen kunnen komen. Als puntje bij paaltje komt, valt het allemaal mee. Zelfs tijdens de crisis zijn er heel weinig problemen geweest.”
“De angst voor een hogere rente begrijp ik wel. Maar daarvoor hoef je nu niet af te lossen. Het kan handig zijn om geld opzij te zetten, als een buffer voor als de rentevaste periode afloopt.”
Moeten we massaal stoppen met aflossen?
“Dat zeg ik niet. Als je een hoge rente betaalt, en die staat nog tien jaar vast, kan het zeker slim zijn om een deel af te lossen. Ook als de waarde van je huis maar niet stijgt, dan zou je over een paar jaar een probleem kunnen hebben. En tot slot: als je de rente om een of andere manier niet kan aftrekken, kán het lonen af te lossen. Maar laten we wel wezen, die groep is een enorme minderheid. Het verschilt enorm per persoon, maar een nationale campagne om af te lossen is echt overdreven.”