“Gaat het mis? Los het op!”
Als hij terugdenkt aan het hypotheekadvies dat Mark Thijssens (53) zelf kreeg bij het kopen van zijn eerste huis, wordt hij nog kwaad. “Het was rommel, zo slecht!” Het inspireerde hem om het zelf veel beter te doen.
“AFM zaait onnodig paniek over aflossingsvrije hypotheken”
04 februari 2021 Leestijd ± 3minuten
Zeker 78.000 huishoudens lopen het risico dat ze hun aflossingsvrije hypotheek niet opnieuw kunnen financieren als deze afloopt. Althans, dat stelt de AFM. Niet iedereen is het daarmee eens.
Bijna 3 miljoen aflossingsvrije hypotheken lopen af in 2035. Volgens onderzoek van de AFM lopen dan 78.000 huishoudens het risico op een gedwongen verhuizing. Het gaat hier vaak om een groep die sowieso al ‘financieel kwetsbaar’ is: mensen met een laag inkomen en ondernemers. Het is volgens de AFM aan de hypotheekverstrekkers om deze risico’s omtrent aflossingsvrije hypotheek producten te verkleinen.
Praktijk is anders dan AFM voorrekent
De voorspelling van de AFM is niet mals, maar er zijn volgens experts zeker nuances aan te brengen. Volgens Christian Dijkhof van de Organisatie van Financiële Dienstverleners (OvFD) zaait de AFM zelfs onnodig paniek. “Ik twijfel niet aan het onderzoek,” vertelt Dijkhof. “Maar het is vanuit een theoretisch model geredeneerd. De praktijk ziet er heel anders uit.”
De groep die uiteindelijk écht in de problemen komt is volgens Dijkhof veel kleiner dan de AFM nu stelt. “Het duurt nog 15 jaar voor dit aan de orde is, veel van deze mensen zullen in de tussentijd gaan verhuizen en dan loopt de hypotheek sowieso af. Verder heeft een deel van deze groep waarschijnlijk elders vermogen dat nu niet inzichtelijk is voor de AFM.”
Urgenter probleem
Ook Nico Stolwijk van Vereniging Eigen Huis (VEH) heeft zich verdiept in de resultaten van het AFM-onderzoek. “Het is op zich goed onderbouwd,” stelt hij. “Wel is het lastig om kritiek te leveren op zaken die pas over 15 jaar spelen, want er kan nog zoveel veranderen.”
VEH verlegt de scope liever naar een probleem dat naar hun idee veel urgenter is voor dezelfde groep mensen. “Er zijn nu plannen die ook financieel kwetsbaren dwingen extra geld te lenen voor verduurzaming,” vertelt Stolwijk. VEH vermoedt dat er een grote overlap is met de groep kwetsbaren waar de AFM vanuit het aflossingsvrij-dossier op wijst. “Een extra lening, ook al is die tegen zachte condities, lijkt ons voor deze groep een slecht plan.”
Betere oplossing
Zowel VEH als OvFD pleiten voor een oplossing van de onderliggende problematiek. “Er moet echt een creatieve oplossing worden gevonden voor de kwetsbare groep huiseigenaren,” vindt Stolwijk.
Dijkhof ziet waar het pijnpunt ligt: “We kunnen nu wel zeggen dat de aflossingsvrije constructie niet goed is, maar kijk dan eerst eens wat voor alternatieven er waren. Het is voor veel mensen met een lager inkomen een passende keuze geweest om een voordelige aflossingsvrije hypotheek af te sluiten. Het alternatief was in veel gevallen een torenhoge huur en vaak was er überhaupt geen beschikbare huurwoning.”
Dijkhof denkt dat de oplossing ligt in een beter overheidsbeleid, waardoor de problemen van de woningmarkt (te weinig woningen, te hoge huren) worden aangepakt. Het is goed dat het probleem extra inzichtelijk is gemaakt, maar de kwetsbaren zijn heus in het vizier bij hypotheekadviseurs: “Die doen hun werk goed en houden een vinger aan de pols,” vindt Dijkhof. “Het bericht van de AFM laat veel mensen zich onnodig zorgen maken, want met de aflossingsvrije hypotheek is op zich niet heel veel mis. Ook nu nog helpt dit product veel mensen om de woonlasten betaalbaar te houden.”
