Sinds januari 2018 is het afsluiten van een overlijdensrisicoverzekering (ORV) voor een NHG-hypotheek niet meer verplicht. Dat heeft tot gevolg dat steeds minder mensen een ORV afsluiten, wat volgens verzekeraars en de AFM tot schrijnende situaties kan leiden.
ORV-polissen waren vooral tot 2017 winstgevende producten. In 2015 waren er volgens onderzoeksbureau MoneyView nog dertig aanbieders actief in ons land, maar dat aantal is meer dan gehalveerd. “Er zijn nu nog twaalf aanbieders over op de markt voor overlijdensrisicoverzekeringen”, stelt MoneyView.
Verzekeraar Achmea waarschuwde eind augustus, bij de presentatie van de halfjaarcijfers, voor een ‘ongewenste daling’ van het aantal afgesloten overlijdensrisicoverzekeringen bij hypotheken. Sinds de plicht voor een ORV is vervallen is volgens de verzekeraar het aantal verkochte polissen scherp gedaald. Een heel zorgelijke ontwikkeling, vindt Bianca Tetteroo, voorzitter van de raad van bestuur. Volgens haar kan dit op de langere termijn leiden tot schrijnende situaties, zoals bij het voortijdig overlijden van de kostwinner.
Een verzekeraar die het op dit gebied nog wel goed doet, is Dazure. “Je ziet bij de ORV’s marktbreed een duidelijke teruggang, maar wij hebben daar niet zoveel last van. Onze productie is zelfs toegenomen”, zegt Indra Frishert, directeur bij Dazure. “Dat heeft onder meer te maken met het feit dat wij een specialist zijn, een nichespeler in overlijdensrisicoverzekeringen. In de periode dat er nog provisie aan dit soort verzekeringen was verbonden, werd in 60 tot 80% van de gevallen een ORV afgesloten. Nadat de NHG de regels heeft veranderd, is dat teruggevallen tot 20%.”
Frishert wijst op de omschakeling die adviseurs hebben moeten maken van een provisie naar het vragen van een fee voor het afsluiten van een ORV. “Dat is best wel lastig, als je daar jarenlang niet over hebt hoeven praten met je klant. Veel adviseurs zijn geen verkopers. Dat is toch een ander vak. Daarnaast hebben klanten bij het kopen van een nieuwe woning, of het oversluiten van een hypotheek, al heel veel papierwerk te verstouwen. Dan komt het aanvragen van een ORV soms op de tweede plaats. Aan de hoogte van de ORV-premie ligt het overigens niet. Die is heel laag en hoeft dus zeker geen obstakel te zijn.”
Ook de AFM heeft zich gebogen over de ORV. Ze nam begin 2023 de kwaliteit van de hypotheekadviesgesprekken onder de loep, omdat ‘er signalen waren dat het niet overal gaat zoals het zou moeten gaan’, stelt Zdenka van Schaik, bij de AFM verantwoordelijk voor het toezicht op onder andere de hypothecaire sector. “Daarom onderzoeken we hoe kritisch adviseurs in hun adviesgesprekken zijn.”
In een leidraad voor de financiële dienstverlening benadrukt de AFM het belang van de ORV. “Ook als de consument de wens heeft geen risicoverzekering af te sluiten is het belangrijk dat de adviseur zijn verantwoordelijkheid neemt. Als uit de berekeningen blijkt dat de consument de inkomensrisico’s (inkomensterugval) niet kan dragen, dan is het belangrijk dat de adviseur de consument hier nadrukkelijk op wijst.”
Dazure probeert met de podcastserie Sterveding het belang van de ORV te belichten. “Nabestaanden laten we aan het woord”, vertelt Indra Frishert. “Zij vertellen hoe blij ze zijn dat ze ooit een ORV hebben afgesloten en leggen uit dat ze anders niet in hun huis hadden kunnen blijven wonen. We hebben onlangs ook de andere kant laten horen, iemand die géén ORV had afgesloten. In dit geval een huurder. Die had er zelfs überhaupt nog nooit van gehoord.
Ook in zijn situatie had het echt het verschil gemaakt, dat maakt het extra schrijnend. Maar een huurder komt gewoonweg niet in aanraking met een overlijdensrisicoverzekering.”
Prinsjesdag ligt weer achter ons. De Tweede Kamer heeft alles wat betrekking heeft op de woonproblematiek niet-controversieel verklaard. De behandeling van wetten en wetswijzigingen kan dus gewoon doorgaan, al is dat laatste behoorlijk relatief, want de effectieve tijd die de Tweede Kamer overhoudt na de Algemene Beschouwingen en het verkiezingsreces dat eind oktober al ingaat, is hooguit vijf weken.
Wat kan Nederland qua hypotheken nog leren van andere Europese landen? Dit keer kijken we naar het Duitse systeem voor woningfinanciering. Volgens hypotheekadviseur en Duitsland-expert John Bonke is er één ding dat ze daar sowieso heel slim hebben bedacht.
Elke week bespreken we het belangrijkste nieuws uit de hypotheeksector met een adviseur. Deze week doen we dat met Ben Biesbrouck van De Hypotheekshop in Haarlem Centrum. Hij spreekt over een nieuwe financieringsronde voor woningbouw, de grote afname van het aantal afgesloten hypotheken en de hypotheekrente die niet altijd automatisch de renteverhogingen van de ECB volgt.
In deze rubriek reflecteren adviseurs op het advies dat ze het meest is bijgebleven, zelfs na vele honderden trajecten. Vandaag vertelt Jeroen Smits van De Hypotheker in Gorinchem over dat ene advies…