Wat zijn de voor- en nadelen van het afkopen van erfpacht bij de aankoop van een woning? We bespreken het met hypotheekadviseur Geert Bruin van Excellent Finance. Wat adviseert hij zijn klanten en hoe zorgt hij dat de risico's beperkt blijven?
"Het valt op zich wel mee. We hebben er sporadisch mee te maken, maar in bepaalde regio's komt het vaker voor. Vooral in Amsterdam is het een regelmatig terugkerend fenomeen, maar ook in gebieden richting Alkmaar komen we het tegen.”
“Het is zeker een gespreksonderwerp tijdens adviesgesprekken, want de meeste mensen weten niet precies wat erfpacht inhoudt of wat de voor- en nadelen ervan zijn. We zien het als onze taak om klanten hierin mee te nemen en uit te leggen hoe banken ermee omgaan in de financiering."
"Sommige geldverstrekkers zijn bereid om de afkoop van erfpacht mee te financieren. Ze voegen het bedrag dan toe aan de hypotheek. Andere banken kiezen ervoor om de periodieke erfpachtlasten mee te nemen in de financiële toetsing, vergelijkbaar met hoe ze omgaan met een doorlopend krediet of een telefoonabonnement."
"Er zijn ook banken die een specifieke regel hanteren voor de looptijd van de hypotheek bij erfpacht. Ze verstrekken dan een lening op basis van de resterende duur van de erfpacht, vermenigvuldigd met twee. Dat bepaalt dan de maximale looptijd van de hypotheek. Ik heb bijvoorbeeld wel eens meegemaakt dat een hypotheek met NHG maximaal voor 22 jaar verstrekt mocht worden, omdat de erfpacht nog 11 jaar liep."
"Een groot voordeel is dat je maandelijkse lasten lager worden. Erfpacht kan behoorlijk in de papieren lopen, variërend van een paar tientjes tot honderden euro's per maand. Vooral voor starters kan het interessant zijn om af te kopen als ze wat meer vermogen hebben. Ze verlagen zo hun maandlasten, wat in het begin van hun wooncarrière erg welkom kan zijn."
"Daarnaast is het prettig dat het niet iets is wat een klant achtervolgt. Als je in de toekomst je hypotheek wilt verhogen voor een verbouwing of het verduurzamen van je woning, heb je niet meer te maken met die extra lasten. Het maakt het voor banken ook acceptabeler om je een hogere hypotheek te verstrekken of om over te sluiten naar betere voorwaarden."
"Een ander belangrijk punt is dat het afkopen van erfpacht de waarde van je woning verhoogt. Het maakt je huis ook makkelijker verkoopbaar in de toekomst. Ik merk in mijn praktijk als aankoopmakelaar dat potentiële kopers vaak schrikken van het woord 'erfpacht'. Een woning zonder erfpacht is voor veel kopers simpelweg aantrekkelijker."
"Dat hangt af van de situatie. Voor mensen met voldoende inkomen maar weinig eigen vermogen kan het interessant zijn om de erfpacht te laten doorlopen. Een belangrijk voordeel is dat de erfpachtlasten fiscaal aftrekbaar zijn, wat het nettobedrag dat je kwijt bent aanzienlijk kan verlagen."
"In mijn praktijk schat ik dat van de vijf gevallen er één is die erfpacht afkoopt en vier die het laten doorlopen. Het hangt echt af van de persoonlijke financiële situatie en toekomstplannen van de klant."
"Ik zie inderdaad dat het minder voorkomt dan 7-8 jaar geleden. Veel gemeenten kiezen er tegenwoordig voor om de grond in volledige eigendom te geven en bieden de optie aan om bestaande erfpacht af te kopen. Dit past in een bredere trend waarin gemeenten proberen om hun vastgoedportefeuille te vereenvoudigen."
“Maar in sommige regio's, met name in Amsterdam, komt erfpacht bij nieuwbouwprojecten nog steeds voor. Het blijft dus een relevant onderwerp in de woningmarkt, vooral in bepaalde stedelijke gebieden."
Rekenvoorbeeld |
Casus - Hypotheek: €450.000 tegen 4% rente - Jaarlijkse erfpachtcanon: €1.300 (jaarlijks verhoogd met inflatie) - Er is nog leenruimte beschikbaar Overwegingen 1. Fiscale aspecten De jaarlijkse erfpachtcanon is fiscaal aftrekbaar, net als de hypotheekrente. Dat betekent dat de klant netto minder betaalt dan de volledige €1.300 per jaar. Afhankelijk van de belastingschijf, betaalt hij mogelijk slechts 60% van dit bedrag zelf. 2. Waarde-effect Onderzoek heeft aangetoond dat het afkopen van erfpacht minder effect heeft op de woningwaarde dan vaak wordt gedacht. Kopers laten gemiddeld slechts 40% van de waarde van toekomstige erfpachtbetalingen meewegen bij het bepalen van de huisprijs. Financiële vergelijking Om te bepalen bij welke afkoopsom het interessant wordt om af te kopen, moeten we de netto kosten van de jaarlijkse canon vergelijken met de kosten van het afkopen: 1. Netto jaarlijkse kosten canon (stel 60% van €1.300): €780 2. Jaarlijkse kosten bij afkoop: - Stel de afkoopsom wordt gefinancierd met een hypotheek tegen 4% - Jaarlijkse kosten = Afkoopsom * 4% * 60% (aannemende dezelfde belastingaftrek) Berekening afkoopgrens De afkoopgrens ligt daar waar de jaarlijkse kosten van afkoop gelijk zijn aan de netto jaarlijkse canonkosten: €780 = Afkoopsom * 4% * 60% €780 = Afkoopsom * 0,024 Afkoopsom = €780 / 0,024 = €32.500 Conclusie Theoretisch wordt afkopen interessant bij een afkoopsom lager dan ongeveer €32.500. Er zijn echter meer factoren om rekening mee te houden: 1. Toekomstige waardestijging van de grond: Als de verwachting is dat de grondwaarde sterk zal stijgen, kan afkopen op lange termijn voordelig zijn. 2. Zekerheid: Afkopen geeft zekerheid over toekomstige woonlasten en voorkomt mogelijke schokken bij herziening van de canon. 3. Verkoopbaarheid: Een woning zonder erfpacht kan aantrekkelijker zijn voor potentiële kopers, hoewel het effect hiervan beperkt is. 4. Beschikbare middelen: Als de afkoopsom geleend moet worden, moeten de extra hypotheeklasten afgewogen worden tegen de huidige canonbetalingen. 5. Toekomstplannen: Als de klant van plan is nog lang in de woning te blijven, kan afkopen interessanter zijn dan wanneer hij op korte termijn wil verhuizen. |
Klanten staan vaak voor complexe keuzes die hun financiële toekomst voor lange tijd beïnvloeden. Of het nu gaat om het afkopen van erfpacht, het kiezen tussen verschillende hypotheekvormen, of het navigeren door de laatste ontwikkelingen op de woningmarkt. Deze rubriek, 'Het Dilemma' biedt inzicht, expertise en soms een vleugje debat.