Een individuele kredietscore kan rekening houden met financieel gedrag, een gunstig inkomensperspectief en eventuele studieschulden van een hypotheekaanvrager. Volgens Schakel kan deze score zorgen voor een meer passende en kwalitatief betere manier van hypotheekverstrekking: “Iemand die geld heeft gespaard wordt nu niet anders behandeld dan iemand die maandelijks alles opsoupeert.”
Ouderwetse beoordeling van een hypotheekaanvraag
De huidige beoordeling van een hypotheekaanvraag is geënt op een bestendig inkomen, bij voorkeur door het bezit van een vast contract, dus op historische gegevens. Als een geldverstrekker nu al gebruik maakt van een kredietscore, let zij alleen op risico-indicatoren. Schakel: “Een hypotheekverstrekker kijkt niet of iemand spaarzaam is geweest of een goede opleiding heeft, terwijl juist dat goede voorspellers zijn van de kredietwaardigheid. Wie een vast contract heeft bij een branche die over vijf jaar niet meer bestaat, krijgt zonder problemen een hypotheek. Wij vinden dat ouderwets. Met de middelen die er tegenwoordig zijn en door op maat mee te denken met klanten, kun je veel betere kredietverstrekking doen. Dat betekent niet zomaar dat meer mensen meer kunnen lenen, maar kan ook betekenen dat een aantal mensen niet meer of minder kan lenen, omdat ze tegen zichzelf in bescherming moeten worden genomen.”
Viisi komt het vaak tegen in de praktijk: academici die door hun vooropleiding goede kansen hebben op de arbeidsmarkt, maar de eerste jaren alleen maar tijdelijke contracten hebben, waardoor ze soms niet in aanmerking komen voor een hypotheek. “Ondertussen betalen ze wel 1.200 euro huur per maand en houden ze ook nog spaargeld over. Op basis van een LinkedIn-profiel en een kort gesprek met een ervaren adviseur kun je met een redelijke zekerheid voorspellen of iemand de hypotheeklasten op lange termijn gaat betalen of niet. Nu merken we dat we een aanvraag indienen bij een hypotheekverstrekker en dan worden teruggefloten, omdat er nog extra documenten nodig zijn, omdat ze het niet helemaal vertrouwen. Soms legitiem, maar soms wordt op alle slakken zout gelegd.”
Toetsen van de betaalmoraliteit
Viisi werkt aan een aantal oplossingen om kredietverstrekking meer op maat te maken. Zo doet de hypotheekadviseur nu testen met de AdviceRobo Instant Credit Score om de betaalmoraliteit bij hypotheekklanten te toetsen. AdviceRobo gebruikte deze toets al bij consumenten voor diverse Europese financiële partijen die consumptieve leningen en creditcards aanbieden. Door een aantal vragen achterhaal je hoe waarschijnlijk het is dat iemand zijn hypotheek gaat betalen. Viisi loopt zelfs met plannen rond om zelf hypotheekverstrekker te worden, in samenwerking met een of meer investerende partijen.
Marketplace lending: rente afhankelijk van risicoprofiel
Een andere toepassing die Schakel ziet is om de hoogte van de rente afhankelijk te maken van de kans dat iemand de lening terugbetaalt. Immers, als het risico lager is, kun je genoegen nemen met minder rendement. Wij geloven dat de toekomst van kredietverstrekking voor een groot deel buiten banken om gaat en dat in plaats hiervan marktplaatsen of platforms ontstaan waar investeerders en geldleners met elkaar gematched worden. Marketplace lending wordt dit wel genoemd, in de Verenigde Staten is dit al een snel groeiend fenomeen en worden er al miljarden dollars aan leningen afgesloten buiten banken en traditionele partijen om. Zie voorbeelden als SoFi of LendingClub. “Hoogopgeleide tweeverdieners die samen 160.000 euro per jaar verdienen, een huis van 450.000 euro kopen, terwijl ze makkelijk 800.000 euro kunnen lenen, zou je via zo'n platform een lagere rente kunnen bieden dan iemand die een jaar zzp’er is en daarvoor een jaar in loondienst heeft gewerkt. Die heeft zich nog minder bewezen op de arbeidsmarkt en bied je dan een hogere rente. Het gebruik van dergelijke risicoprofielen maakt het interessanter voor investeerders. Wij denken dat het die kant op gaat.”
Transparantie hard nodig
Een ander belangrijk punt voor betere kredietverstrekking vindt Schakel het transparant maken van de studieschuld. Die wordt nu niet bij de BKR geregistreerd. “Ik kom in de praktijk tegen dat andere adviseurs hebben aangeraden om een studieschuld te verzwijgen. Geen goede zaak. Eigenlijk zou je de studieschuld, net als een consumptieve schuld, transparant moeten maken. Met een koppeling tussen de DUO en het BKR is dit zo te realiseren. Mits je alle data kunt ophalen en in een model kunt vatten, zou je daardoor individuen ook kunnen scoren op kredietwaardigheid, door het geven van een kredietcijfer of groen/oranje/rood-indicatie. Gebruikelijk in andere landen, de toekomst in Nederland?”
