Meer consumptief krediet ingezet voor verbouwing; gevolg van lagere LTV?

Michel Ligtlee van de Vereniging Eigen Huis (VEH) ziet nog niet direct een verband tussen de lagere LTV en de toename van het aantal consumptieve kredieten: “De toename van het aantal aanvragen (zoals vermeld door Geldshop) kan waarschijnlijk al deels verklaard worden door de toename van het aantal transacties en hypotheektransacties. Recent meldde HDN nog een toename van het aantal hypotheekaanvragen in de eerste vijf maanden van 2017 van 16 procent, zie HDN over de maand mei.”

Bij het aanvragen van een krediet is het van belang te kijken naar het moment waarop de lening wordt afgesloten, aldus Ligtlee. Hij maakt onderscheid tussen het afsluitmoment en de situatie tijdens de looptijd.

1. Afsluiten
   Als een krediet wordt afgesloten om het tekort aan eigen middelen aan te vullen bij de aankoop van de woning, moeten de lasten van het krediet meegenomen worden in de toets voor de maximale hypotheek. Door de daling van de LTV moeten huiseigenaren inderdaad steeds meer eigen geld meenemen. Geldverstrekkers vragen bij het afsluiten van de hypotheek ook vaak om aan te tonen waar het eigen geld vandaan komt, bijvoorbeeld uit de overwaarde van de oude woning of een overzicht van de spaarrekening. Als het bedrag beschikbaar komt door het afsluiten van een lening, ontstaat er een financiële verplichting en deze heeft weer invloed op de maximale hypotheek. De lening wordt geregistreerd bij het BKR en hierdoor kan de geldverstrekker zien dat er een financiële verplichting is bijgekomen. De vraag is dan of de hypotheek nog afgesloten kan worden als er sprake is van een aanvullende lening.
   
   Hier krijgt de klant te maken met een combinatie van twee gedragscodes. Voor hypotheekaanbieders zijn de normen voor verantwoorde kredietverlening vastgelegd in de Tijdelijke Regeling hypothecair krediet. De consumptief kredietaanbieders hebben zelf een gedragscode opgesteld, met daarin richtlijnen voor de leennormen voor consumptief krediet. Deze codes sluiten nog niet goed op elkaar aan, zie het artikel Consumptief meefinancieren hypotheekkosten risicovol op de website van de AFM. Er wordt op dit moment gewerkt aan een betere aansluiting van beide codes.
    
2. Tijdens de looptijd
   Ook na het afsluiten van de hypotheek kan een krediet worden afgesloten voor bijvoorbeeld een verbouwing. De normen voor het afsluiten van een krediet zijn over het algemeen wat ruimer dan de normen voor het afsluiten van een hypotheek. Voor een kleine verbouwing (zoals blijkt uit de gegevens van Geldshop) kan een krediet een alternatief zijn, omdat een krediet eenvoudig is af te sluiten en de bijkomende kosten laag zijn. Voor het afsluiten van een hypotheek betaal je advieskosten, mogelijk taxatie- en notariskosten. De rente is wel lager, maar bijkomende kosten kunnen in verhouding fors zijn.

Door langere looptijd is hypotheek niet altijd voordeliger
David Kamp van Geldshop vermoedt wel dat er een correlatie is tussen de jaarlijkse verlaging van de LTV en de toename van het aantal verstrekte kredieten voor een verbouwing, maar kan het niet met cijfers onderbouwen. “We horen het wel terug in gesprekken met klanten.” Het is volgens hem ook niet altijd gunstiger om een verbouwing te financieren met een hypotheek. “Dat lijkt gunstiger, vanwege de lagere rente. Maar door de langere looptijd van een hypotheek kan een verbouwing toch duurder uitpakken dan wanneer je die financiert met een persoonlijke lening. Een lening van 25.000 euro kost je via een hypothecair krediet met een rente van 2,5 procent over 360 maanden zo’n 35.560 euro. Terwijl die via een persoonlijke lening met een rente van 4,5 procent en een looptijd van tien jaar 31.090 euro kost. Veel consumenten realiseren zich dat niet.” Daarbij haalt Kamp aan dat kredietverstrekkers gebruikmaken van risk based pricing. “Bezitters van een koophuis vallen in een lagere risicocategorie en krijgen dus een lager rentepercentage dan huurders.”

Soms een prima oplossing
Pieter van Tuinen van Van Bruggen Adviesgroep herkent de trend dat er vaker consumptief krediet wordt ingezet voor een verbouwing. “Als iemand wil verbouwen en zijn lening bijvoorbeeld in vijf jaar wil aflossen, dan is het bij bepaalde bedragen hartstikke goed om dat via een consumptief krediet te doen. Voor kleinere bedragen is een hypotheek door alle bijkomende kosten juist erg duur. Een consumptief krediet mag overigens geen laatste redmiddel zijn, omdat een hypotheek financieel niet haalbaar is. Dan is het onze taak als financieel adviseur om aan te geven dat het verstandiger is om eerst meer te sparen. Wij merken wel dat de realiteitszin van huizenbezitters groter geworden is: ze financieren de verbouwing dan gedeeltelijk met eigen geld en lossen de rest in een korte periode af.”