Paul Schuiling van de AFM waarschuwt dat uitzonderingen niet de norm moeten worden in de hypotheekverstrekking. In een interview met Amweb stelt Schuiling, die de toezichthouder binnenkort verlaat, dat moet worden vastgehouden aan de leennormen en niet moet worden toegegeven aan de druk om daaraan te tornen. Hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer zou graag zien dat er veel meer rekening wordt gehouden met de individuele situatie van huizenkopers. Hij zou de verplichte inkomensnormen het liefst afschaffen, zegt hij in reactie op Schuiling. Tegelijkertijd erkent hij ook dat de woningmarkt een verruiming van de kredietverstrekking nu kan missen als kiespijn.
Oppassen met maatwerk. Bent u het daarmee eens?
“Voor alle maatwerkoplossingen moet zeker getoetst worden of die passen in de individuele situatie. Maar ik zou überhaupt minder regels willen en meer maatwerk. We moeten veel meer naar het individu kijken. Voor senioren en voor zzp’ers is dat al opgepakt, maar dat kan voor meer doelgroepen. Ik zou willen dat dit meer gaat gebeuren omdat de differentiatie tussen mensen steeds groter wordt.”
Welke doelgroepen denkt u aan?
“Neem bijvoorbeeld mensen die afstuderen aan de TU Delft. Zij kunnen nu dezelfde hypotheek krijgen als iemand met hetzelfde inkomen die op zijn eindloon zit. Dat is natuurlijk bizar. Die mensen krijgen allemaal een goed betaalde baan, de werkgevers staan ervoor in de rij. Overigens kan er al veel meer op basis van de huidige regelgeving. Op heel veel plekken zie je dat alleen niet gebeuren. Je kan regels minder streng maken maar als men er geen gebruik van maakt heeft het niet zoveel zin. Ik zou ervoor zijn om de inkomensnormen, net zoals in de rest van Europa het geval is, af te schaffen, behalve voor NHG-hypotheken. Nu de loan-to-value is teruggebracht tot honderd procent en kopers verplicht aflossen zijn daar mogelijkheden voor ontstaan.”
Er moet meer verantwoordelijkheid komen te liggen bij de hypotheekverstrekker?
“Ja, zij moeten de risico’s inschatten en de kredietverstrekking goed onderbouwen. De AFM moet hypotheekverstrekkers controleren op dossiers en kijken of ze die op een goede manier onderbouwen. Als ze dat niet doen, geef ze dan een forse boete en trek op termijn hun vergunning in. Zij zijn nu een beetje verworden tot uitvoeringskantoren van de overheid.”
Als meer wordt gekeken naar de individuele situatie leidt dat tot een ruimere kredietverstrekking. Is dat wel wenselijk in een woningmarkt die al over de kook is?
“Dat is inderdaad wel een dilemma. Als je kijkt naar de woningmarkt zou je zeggen dat we eigenlijk meer eisen moeten stellen aan de kredietverstrekking omdat het aanbod de vraag niet kan bijhouden en prijzen daardoor te hard stijgen. Dat is bijvoorbeeld ook de discussie met de starterslening. Ik denk dat je zeker iets moet doen voor starters, maar eigenlijk moet je dan de positie van zittende bewoners verslechteren.”
Wat voor maatregelen zouden dan kunnen worden genomen?
“Je zou bijvoorbeeld de afbouw van de hypotheekrenteaftrek verder kunnen versnellen en een deel van de opbrengst kunnen gebruiken om starters te ondersteunen of een differentiatie aan te brengen in de overdrachtsbelasting. Bestaande gevallen betalen dan meer overdrachtsbelasting, starters juist niks meer. Je zou de regels dus op aantal punten kunnen aanscherpen, maar kijk daarbij wel heel goed naar de specifieke situatie van huishoudens want die verschilt enorm.”