Strijd in taxatieland nog niet gestreden

Goedkope modeltaxaties van een paar tientjes mogen vanaf volgende maand niet meer - taxeren voor een simpele verhoging wordt daardoor een stuk duurder. Alle fracties van de Tweede Kamer, op D66 na, stemden in met een motie van Daniel Koerhuis (VVD) en Agnes Mulder (CDA) om voorlopig af te zien van de invoering van nieuwe taxatiemodellen: de Kamer vindt dat woningbezitters onnodig op kosten worden gejaagd. Het is onduidelijk of het kabinet gehoor kan geven aan de motie, en wat de gevolgen zijn voor taxaties vanaf 1 juli. 

Reden voor Koerhuis om deze week opnieuw vragen te stellen in de Kamer, zegt hij desgevraagd: “De minister moet bewegen en kan zich niet verschuilen achter Europa. Er moet een werkbare oplossing komen zonder dat huizenbezitters vele malen meer gaan betalen. Dat gebeurde eerst bij het Energielabel, nu weer bij de taxaties. Uiteindelijk is er nu voor het Energielabel een marktverkenning gekomen, maar dat is pas ná de invoer van het label.” In die marktverkenning wordt onderzocht hoe het Energielabel goedkoper kan. Dat wil Koerhuis ook bij taxaties. “Sinds vorig jaar augustus stel ik al vragen over taxaties - als de minister sneller had gehandeld, had veel onrust voorkomen kunnen worden.”

Twee modellen

Vooralsnog zijn er twee nieuwe hybride modeltaxaties op komst. De eerste is de zogenoemde desktoptaxatie van Calcasa en Taxatheek. Dit is een hybride taxatiemethode die voldoet aan de richtlijnen van de Europese vereniging van banken (EBA). De kosten bedragen waarschijnlijk €85. Daartegenover staat wat de NRVT, de toezichthouder op de taxatiebranche, samen met NVM, VBO en Vastgoedpro ontwikkelde, de zogeheten bureautaxatie. Ook dit is een hybride taxatiemodel, maar de prijs ligt aanzienlijk hoger: rond de €350. Bovendien raadt VBO de aangesloten taxateurs aan om geen medewerking aan het goedkopere product van Calcasa te verlenen. 

Er is daarom veel verzet tegen de bureautaxatie van de NRVT, onder meer van de Nederlandse Vereniging van Banken. Ook Vereniging Eigen Huis is niet gelukkig en noemt het opmerkelijk dat een aantal woningtypen wordt uitgesloten, waaronder appartementen. Die zijn onderling juist goed vergelijkbaar. Nico Stolwijk, manager belangenbehartiging bij Vereniging Eigen Huis: “Het lijkt erop dat er vanuit de branche pogingen worden ondernomen om de taxatiemarkt af te schermen, waarbij het eigen model de standaard moet worden. Maar een monopolie-positie is nooit in het belang van de consument. Daarbij hoort een toezichthouder onafhankelijk te zijn. Het is ongepast om samen met enkele brancheorganisaties een taxatiemodel te ontwikkelen en de eigen regelgeving hierop aan te passen."

Positieve reacties

Koerhuis stelt dat hij veel positieve reacties heeft ontvangen na zijn motie: “Niet alleen van woningeigenaren, óók van taxateurs”, zo benadrukt hij. “Er zijn te weinig taxateurs die al zijn opgeleid volgens de nieuwe normen. Zij vinden het goed dat op de rem wordt getrapt tot iedereen is opgeleid.” 

Op 1 juli 2021 worden nieuwe regels van de European Banking Association (EBA) van kracht. Het effect van die regels is onder meer dat het gebruik van modelmatige taxaties door banken economisch onaantrekkelijk, of praktisch onmogelijk wordt, omdat ze veel meer kapitaal moeten aanhouden voor een hypotheek die wordt verstrekt op basis van een modelmatige taxatie. Wel bieden de EBA-richtsnoeren ruimte voor een modelmatige taxatie met een controle door een taxateur. In Nederland wordt door marktpartijen daarom gewerkt aan hybride taxatievormen, zoals taxaties op afstand. Bij een taxatie op afstand wordt een modelmatige taxatie gecombineerd met een controle door een taxateur of andere deskundige die verantwoordelijk is voor afgegeven waarde.