De consument kiest voor een goedkopere, minder zekere hypotheek. De korte rentevaste periode is populair, waar dat begin dit jaar twintig en dertig jaar was. Had jij dit verwacht?
“Je weet niet wat de rente gaat doen, maar wel het doel van je klanten. Sommigen willen graag zekerheid en willen daar een premie voor betalen. Anderen gaan meer verdienen, hebben ruimte voor extra aflossingen en kunnen langzaam een stijgende maandlast verlagen. Weer anderen doen vijf jaar, omdat zij denken dat tegen die tijd de crisis voorbij is.”
“De graadmeter die je hebt is: wat is de afgelopen periode gebeurd? We waren gewend aan een rente van minder dan twee procent. Eigenlijk was dat niet normaal. Momenteel betaal je vier procent over een schuld, dat is nog steeds niet heel hoog. Zo voelt het alleen wel, vanwege de lage rentes van de periode hiervoor. Je moet dus ook niet té veel terugkijken.”
In bijna alle hypotheekcontracten staat dat je de rente mag meeverhuizen naar een volgende woning. Vereniging Eigen Huis constateert dat het in de praktijk soms anders is. Hoe ervaar jij dit?
“Verhuisregelingen worden door allerlei partijen aangeboden, maar de ene is beter dan de ander. Soms is er een uitzondering die op papier niet opvalt, maar in de praktijk heel lelijk uitpakt. Zo is er een regeling waar je de hypotheek eerst moet aflossen, voordat je opnieuw kan lenen. Dat betekent dat mensen tijdelijk dakloos zijn, al is het maar voor een dag.”
“Mensen zijn angstig dat de bank ze zal tegenwerken. Zolang je aan de regels voldoet, kan meeverhuizen gewoon. We moeten dit nieuws dan ook nuanceren. Het valt heel erg mee. Tuurlijk zijn er discussies, maar daar zijn wij als onafhankelijke adviseur ook voor: we kijken samen met de geldverstrekker wat er kan. Ik ken geen situaties waarin de bank volhardend ‘nee’ zei.”
Met inflatie en stijgende kosten komen meer huishoudens in de knel. Praten over geldproblemen doen mensen liever niet. Herken jij de schaamte en waar en hoe begin je te helpen als adviseur?
“Ik praat de hele dag over geld. Er moet geen schaamte zijn over wat je zegt of hoe je situatie eruitziet. Hopelijk voelen mensen dat ze alles tegen mij kunnen zeggen, want alles moet op tafel. Wat komt er binnen, wat gaat eruit en waar kan je besparen? Er is altijd iets te bezuinigen. Inzicht en discipline leiden dan vaak tot een stip aan de horizon.”
“Ik kan mij wel voorstellen dat mensen denken wanneer ze thuis in de problemen komen: we kunnen toch niet meer lenen, dus naar de adviseur gaan heeft geen zin. Dat is zonde. Misschien heb ik wel een hele goede (andere) oplossing. Dat hoeft ook niet per se bij mij, dat kan ook bij een budgetcoach.”