Een van de problemen met het groeiende leger zzp’ers in Nederland is dat ze weinig of geen vermogen zouden opbouwen. Maar volgens een recent rapport van het CPB klopt dat beeld niet: zelfstandigen bouwen gemiddeld juist meer vermogen op dan werknemers. Toch krijgen ze vaak moeilijk een hypotheek. Is dat dan onterecht? Uiteindelijk moeten het inkomen en het hypotheekbedrag wel bij elkaar passen.
Het CPB vergeleek het totale vermogen dat zelfstandigen en werknemers hebben opgebouwd. Het gaat dan om vrij vermogen zoals spaargeld, maar ook overwaarde in de eigen woning en de contante waarde van pensioenaanspraken. Voor alle inkomensgroepen en voor alle leeftijden blijken zelfstandigen meer vermogen op te bouwen dan werknemers.
Meer maatwerk
Wat betreft ZZP Nederland mag dit zwaarder meegewogen worden door hypotheekaanbieders. “In zijn algemeenheid pleiten wij voor veel meer maatwerk voor zzp’ers waarbij veel breder wordt gekeken naar cliënten dan domweg alleen de inkomensstukken”, zegt Arjen Vrolijk, directeur van ZZP Nederland Hypotheken, de tak van de organisatie die hypotheekadvies aanbiedt. Dat zou met vermogen bijvoorbeeld kunnen door een fictief rendement als inkomen te rekenen, ‘zoals de Belastingdienst dat ook doet’, zegt Vrolijk.
Restschuld
Een complicatie hiervoor is de lage rente. “Vroeger telden aanbieders de rente nog wel eens mee, maar nu die ongeveer nul is, heeft dat geen zin”, zegt woordvoerder Gabriella Bettonville van het Nibud. Ze wijst erop dat hypotheekaanbieders hun klanten in feite voor twee risico’s moeten beschermen. “Ten eerste dat je op een gegeven moment met een restschuld komt te zitten, ten tweede dat je tijdens de looptijd de maandlasten niet kan betalen. De aanwezigheid van vermogen heeft over het algemeen geen invloed op de inkomenstoets.”
Hypotheekspecialist Angela Knaken van Pentrax ziet desondanks dat vermogen in de praktijk kan helpen om een aanvraag soepeler te laten verlopen. “Als je een moeilijk verhaal hebt en ook een topfinanciering wilt zullen ze die sneller afwijzen dan als je eigen middelen inbrengt. Daarmee zeg ik dan niet dat het altijd wel zal lukken. Er moet wel een goede reden zijn waarom het inkomen past bij het hypotheekbedrag.”
Meer vermogen: soepelere opstelling aanbieder
Wanneer vermogen zeker kan helpen, is als de financiële positie van de onderneming relatief zwak is. Het gaat daarbij om de solvabiliteit, het eigen vermogen ten opzichte van het totaal vermogen en om de liquiditeitspositie. “Op het moment dat een van de twee vrij mager is, kunnen we een explain toevoegen dat er behoorlijk wat eigen geld beschikbaar is waarvan een gedeelte wordt ingebracht in de woning. Daarmee corrigeren we die ratio’s dan waardoor die aanvraag er mogelijk makkelijker doorheen gaat”, zegt Knaken.
Meer vermogen leidt in de praktijk dus wel degelijk tot een soepeler opstelling van de aanbieder. Toch denkt Vrolijk dat er nog veel ruimte voor meer maatwerk is. “Niemand zit natuurlijk te wachten op de verstrekking van financieringen waarbij te veel onzekerheid is. Dat neemt echter niet weg dat er genoeg situaties zijn die wel tot verstrekking zouden kunnen leiden, waarin dat nu niet gebeurt.”