Als je vroeger een huis kocht, hoefde je letterlijk geen cent mee te brengen. Ook de kosten die bij de aankoop kwamen kijken, zoals notaris- en afsluitkosten, financierde je gewoon mee in de hypotheek. Het hypotheekbedrag mocht in veel gevallen 125% van de executiewaarde van de woning zijn. De aankoopkosten waren ook nog aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. Maar toen viel Lehman Brothers om, stortte de huizenmarkt in en werden veel mensen geconfronteerd met een woning die minder waard was dan de hypotheek die erop rustte.
Dat nooit meer, vond de Nederlandse politiek. Het maximale hypotheekbedrag, de zogenoemde loan to value-limiet (LTV) moest omlaag en wel naar 100 procent. De Commissie Wijffels en het IMF pleitten zelfs voor een verlaging van de limiet naar 80 procent. Dat zou het probleem oplossen.
Interessant in dit kader is de studie die DNB in 2015 deed naar de effecten van een stapsgewijze verlaging van de LTV-limieten naar 90 procent. Uit dit onderzoek blijkt dat deze verlaging louter voordelen heeft. Een lage LTV-limiet vergroot bijvoorbeeld de schokbestendigheid van me name de starters op de woningmarkt, het zorgt voor minder volatiele huizenprijzen en het beperkt het kredietrisico van de Nederlandse banken.
Kortom, wie een huis wil kopen moet nu en in de toekomst steeds meer eigen geld meenemen. Dat betekent dus flink sparen en dan pas naar de makelaar. Starters moeten wat langer bij papa en mama blijven wonen, misschien wel tot hun dertigste. Je kunt natuurlijk ook eerst gaan huren. Het is dan wel de vraag hoeveel je kunt sparen met de enorm hoge huurprijzen van nu.
Of is er nog een andere manier? Natuurlijk is deze er: financier de aankoopkosten met consumptief krediet. Ja, waarom niet? Het gaat weer goed met de economie, de werkloosheid daalt, een consumptieve lening is dus zo afgesloten. Kom er maar in, Rick Engelkes!
Uit onderzoek van de AFM blijkt dat 12 procent van de consumenten het hypotheekbedrag verlaagt door een consumptief krediet af te sluiten. De toezichthouder is terecht niet blij met deze ontwikkeling. Wat is ook alweer het doel van de verlaging van de LTV? ‘Een verdere daling [van de loan to value, red] is vanuit het oogpunt van de consumentenbescherming, maar ook voor een meer gezonde bankbalans, op termijn wenselijk’, zo is te lezen in de Kabinetsvisie Nederlandse Bankensector, uit augustus 2013. Ah, consumentenbescherming. We snappen het.
De verzilverhypotheek, de blijvershypotheek, sale-and-lease-back. Allemaal mogelijkheden om overwaarde uit de eigen woning te halen. Volgens Alex van Scherpenzeel van ANBO is hier veel vraag naar onder senioren. Dat leidt alleen wel tot de komst van veel dubieuze aanbieders.
Beleggers die voor de verhuur een woning kopen, zijn op dit moment de gebeten hond. Ze zouden huizenzoekers wegconcurreren en de prijzen opdrijven. In de politiek is er een roep om maatregelen, zoals een woonplicht voor huizenkopers, of een verhuurvergunning.
Misschien kunt u het zich nog wel herinneren, de beursgang van internetbedrijf World Online (Wol), maart 2000. In de aanloop ervan was de meest gestelde vraag bij de koffieautomaat op kantoor of op verjaardagsfeestjes. “Heb jij je al ingeschreven op aandelen?” Als je dat nog niet had gedaan, begon het ernstig te jeuken. Je kon natuurlijk niet achterblijven. De belangstelling bij particuliere beleggers voor het aandeel Wol was dan ook gigantisch.
Het herstel van de woningmarkt is de afgelopen jaren hand in hand gegaan met een daling van de hypotheekrente. Nu het erop lijkt dat de rente alleen nog maar omhoog kan, is er de angst dat de woningmarkt weer in het slop zal raken. Onwaarschijnlijk, concludeert de Amsterdam School of Real Estate na onderzoek.