Afgelopen week gebeurde het weer eens in mijn naaste omgeving, een echtpaar gaat uit elkaar. Ze zijn niet de enigen, echtscheidingen komen heel vaak voor. Bijna 40 procent van de huwelijken strandt en in sommige gebieden zelfs de helft. Het is een van de grootste financiële risico’s die we lopen. Helemaal vergeleken met de kans om arbeidsongeschikt te raken: gemiddeld 0,6 procent bij vrouwen en 0,5 procent bij mannen. Het risico op overlijden komt tot de leeftijd van 85 niet boven de 10 procent. Toch houden we met deze risico’s veel meer rekening dan met het risico op echtscheiding.
Scheiden is duur. Je gaat van tweeverdieners onder één dak naar eenverdieners onder twee daken, met alle kosten daarbij. Doordat het zowel een emotioneel als financieel probleem is, is de rationaliteit over het algemeen ver te vinden.
Dat echtscheidingen nog altijd een belangrijk issue zijn in de hypotheeksector bleek deze week uit de Kamervragen aan minister Hoekstra van Financiën, over de hoofdelijke aansprakelijkheid na een echtscheiding. Het gaat om de volgende situatie. Twee mensen gaan scheiden en een van hen blijft in de woning. Hij of zij betaalt maandelijks de hypotheeklasten, maar als dat opeens niet meer lukt, dan klopt de geldverstrekker bij de ander aan. Moet de hypotheekverstrekker na een scheiding niet een van de twee echtlieden ontslaan van de hoofdelijke aansprakelijkheid? Volgens Hoekstra niet. Financiële instellingen en adviseurs hebben de verantwoordelijkheid om te zorgen dat er geen overcreditering ontstaat. Het is aan de scheidende stellen zelf om uit te zoeken wie van hen de hypotheeklasten kan betalen en hier duidelijke afspraken over te maken.
Daar ben ik het mee eens. Het is belangrijk om overcreditering te voorkomen. Na een scheiding kunnen we in de praktijk te maken hebben met een kip-ei-verhaal. Om hoofdelijk ontslag te kunnen verlenen, willen wij als geldverstrekker informatie over de financiële situatie. Dat is er vaak wel, maar ligt nog niet definitief vast en kan nog geen echtscheidingsconvenant overhandigen, waarin ook de woonlasten worden meegenomen. Daarnaast duurt het proces van echtscheiding erg lang. We kunnen de klant dus niet snel definitief uitsluitsel geven of ontslag van hoofdelijke aansprakelijkheid kan plaatsvinden.
We zijn al goed op weg de klant te begeleiden in deze situatie. Er ligt nog een uitdaging om klanten die scheiden voor te lichten over de hoofdelijke aansprakelijkheid. Blijkbaar zijn veel van hen niet op de hoogte wat de gevolgen voor hen zijn als ze hieruit niet kunnen worden ontslagen. Gelukkig zijn er voor gescheiden mensen voldoende alternatieven om helemaal los van elkaar te komen. Dat was tijdens de crisis, toen veel woningen onder water stonden, wel anders. Aan ons de taak om dit duidelijk uit te leggen.