Opvallende cijfers deze week van IG&H. De hypotheeksom stijgt niet mee met de huizenprijzen. Het lijkt erop dat kopers steeds vaker eigen geld inleggen bij de aankoop van een woning.
Het meebrengen van eigen geld wordt steeds meer gestimuleerd. Oorzaak is dat Nederlanders in vergelijking met huizenkopers in andere landen een relatief hoge hypotheekschuld hebben. Ook al is de Loan-To-Value (LTV) de laatste jaren verlaagd tot 100 procent, vergeleken met de rest van Europa is deze nog hoog. In de meeste andere landen verstrekt de bank maximaal 80 procent van de woningwaarde aan hypotheek. Zowel het IMF als DNB adviseert de LTV op termijn terug te brengen naar 80 of 90 procent.
Het CPB zette in 2015 kanttekeningen bij het effect van deze maatregel. Volgens de organisatie zal een verdere verlaging van de LTV de financiële stabiliteit “slechts in beperkte mate bevorderen”. Daarnaast zijn er volgens het CPB mogelijke negatieve gevolgen voor de woningmarkt. Interessant om deze hier te noemen.
Bij een verlaging van de LTV-limiet naar 90 procent, moeten starters gemiddeld drie jaar sparen voordat ze een gemiddelde starterswoning kunnen kopen. Van de doorstromers heeft bijna de helft extra geld nodig: zij moeten gemiddeld drie jaar en drie maanden sparen. Een deel van de starters zoekt als gevolg zijn heil op de huurmarkt, waar het de vraag is of ze een betaalbare huurwoning kunnen vinden.
Er kleven volgens het CPB meer risico’s aan een verlaging van de LTV. Een daarvan is dat consumenten de eigen bijdrage aan de hypotheek consumptief gaan lenen. Toezicht op dergelijke leningen is veel milder. Dat kan tot meer schuldenproblematiek leiden dan met een hypothecaire lening.
Ook is er het risico dat huizenbezitters hun hypotheek aflossen met geld dat ze eigenlijk beter voor andere doelen kunnen gebruiken. Geld dat je in je huis stopt, kun je niet meer gebruiken voor het vervangen van een kapotte wasmachine of de reparatie van je auto. Heb je het niet op de bank, dan ben je eerder geneigd om dit consumptief te lenen. Je hebt toch een wasmachine nodig.
Het is natuurlijk de vraag of een koopwoning voor iedereen bereikbaar moet zijn. Als we vinden dat dit niet het geval is, dan moeten we in ieder geval zorgen voor een betaalbare huurmarkt. Een verdere verlaging van de LTV-norm kan nooit op zichzelf staan. Opnieuw geldt hier dat we moeten kijken naar het totaalbeeld. Zoals met alles in het leven, gaat het ook hier om balans.
Dé Nederlandse woningmarkt bestaat niet. Er zijn grote verschillen tussen provincies, gemeenten en zelfs binnen gemeenten. Daarnaast is er natuurlijk de tegenstelling tussen de grote steden en het landelijk gebied. Kop-Munt brengt deze verschillen in kaart. In deze serie reizen we kriskras het hele land door. Deze week: Utrecht.
Starters zitten op de woningmarkt in een moeilijke positie. Er zijn te weinig huizen en de concurrentie om de huizen die er zijn, is groot. Toch werd volgens cijfers van Hypotheken Data Netwerk (HDN) in het derde kwartaal nog 30.494 keer een hypotheek aangevraagd om voor het eerst een huis te kopen. Hoe moeilijk de woningmarkt ook is, de starter is dus zeker niet verdwenen.
Deze week was ik op een bijeenkomst op de TU Delft. Hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer vertelde daar een verontrustend verhaal. We gaan de bijbouwambitie niet halen. Het lijkt dat de overheid haar ogen sluit voor de feiten die hierop wijzen.
Deze week was ik op een bijeenkomst bij De Nederlandse Bank (DNB). Het onderwerp: woningtaxaties. Op dit gebied is iets wonderlijks aan de hand.