“Jarenlang hebben we geprobeerd om meer gelijkheid te creëren in de woningmarkt, en nu lijken we dat principe weer los te laten”

Uit onderzoek van tv-programma Radar blijkt dat veel mensen niet goed weten wat risico-opslag (renteopslag) is en dat sommige geldverstrekkers die opslag pas verlagen als je daar zélf om vraagt. Hoe kijk jij naar het niet automatisch aanpassen van de risico-opslag?  

“Ik vind het niet meer van deze tijd dat banken de risico-opslag niet automatisch aanpassen. In een tijd waarin alles transparant en toegankelijk is, zou je verwachten dat banken dit proces ook automatiseren. Het is opvallend dat dit vooral speelt bij grootbanken. Ik denk wel dat dit snel zal veranderen door de aandacht die hier nu voor komt. Banken weten immers hoeveel de hypotheekschuld is en wat de oorspronkelijke waarde van het huis was. Hiermee kunnen zij een standaardaanpassing doorvoeren. 

Toch begrijp ik dat het voor banken soms ook lastig kan zijn. Veel banken baseren hun administratie op de oorspronkelijke taxatiewaarde van een woning. Bij grote stijgingen in woningprijzen, zoals we die de afgelopen jaren hebben gezien, heeft een bank geen actuele gegevens over de waarde van het huis. Banken kunnen niet jaarlijks de woningen laten taxeren op hun kosten. Hier ligt dus ook een verantwoordelijkheid bij de klant om zelf actie te ondernemen. 

Wat klanten vaak niet beseffen, is hoeveel geld ze kunnen besparen. Een aanpassing in de risico-opslag kan over de gehele looptijd van de hypotheek flink wat opleveren. Zelfs met een kleine investering in een taxatie is dat bedrag binnen enkele maanden terugverdiend. 

Kortom, er ligt een gedeelde verantwoordelijkheid. Banken zouden proactiever mogen zijn, maar klanten moeten ook bewust omgaan met hun financiële situatie.” 

Merk jij dat klanten niet weten wat risico-opslag inhoudt? 

“In de praktijk merk ik dat klanten hier niet altijd mee bezig zijn, tenzij ze er specifiek op worden gewezen. Dit is waar programma’s zoals Radar een waardevolle rol spelen. Het onder de aandacht brengen van dit onderwerp kan klanten activeren om hun financiële situatie te herzien. Tegelijkertijd blijft het belangrijk dat klanten een eigen verantwoordelijkheid nemen. Ze kunnen een adviseur inschakelen om periodiek de hypotheek door te nemen, of zelf stappen zetten door bijvoorbeeld een desktop-taxatie te laten doen.” 

Volgens het regeerprogramma van het kabinet-Schoof blijft de hypotheekrenteaftrek ongewijzigd. In het Belastingplan 2025 gaat het roer om: de hypotheekrente niet langer alleen tegen het laagste tarief in de inkomstenbelasting worden afgetrokken. Hoe kijk jij naar deze mogelijke verhoging van de hypotheekrenteaftrek? 

“Jarenlang hebben we geprobeerd om meer gelijkheid te creëren in de woningmarkt, en nu lijken we dat principe weer los te laten. Door de tarieven te differentiëren, krijgen mensen met hogere inkomens meer voordeel dan de ‘gewone man’ die nét een huis kan kopen.  

Eerlijk gezegd denk ik dat we de hypotheekrenteaftrek beter helemaal kunnen afschaffen. Het hele systeem is onnodig complex geworden, zowel voor consumenten als voor adviseurs, en zorgt vooral voor veel verwarring. Zeker in situaties zoals een scheiding of de aankoop van een tweede huis is het bijna niet meer te begrijpen. Mensen willen uiteindelijk maar één ding weten: Kan ik het betalen? Al die fiscale regels interesseren hen eigenlijk niet. Ze willen gewoon duidelijkheid. Door de aftrek af te schaffen, zouden we enorm veel administratieve rompslomp kunnen wegnemen. Zowel voor de overheid als voor de consument zou dat veel werk en frustratie schelen. 

Het moet wel geleidelijk gebeuren, want veel mensen hebben die aftrek al meegenomen in hun berekening van de woonlasten. Een goed alternatief zou kunnen zijn om de inkomstenbelasting te verlagen, zodat de besparing voor de overheid wordt teruggegeven aan alle burgers. Dat zou huurders én kopers ten goede komen en meer gelijkheid creëren. Het huidige systeem heeft namelijk een prijsopdrijvend effect. Mensen rekenen de belastingvoordelen in hun budget mee en kunnen daardoor meer bieden, wat de huizenprijzen verder omhoog drijft.” 

*George van Lith van Van Lith Financieel Adviesbureau uit Elst.