Paul Smeulders (GroenLinks): “Overheid moet regie nemen en woningmarkt reguleren”

Het verkiezingsprogramma van GroenLinks spreekt van een ‘wooncrisis’. Wat is er de afgelopen jaren misgegaan?

“Volgens ons is de fundamentele fout dat we wonen als een markt zien en niet meer als een basisvoorziening voor iedere Nederlander. Wonen is een grondrecht, maar doordat de overheid de regie steeds meer heeft losgelaten, is het de markt die het heeft overgenomen. Dit heeft tot gevolg dat er onvoldoende kwalitatieve en betaalbare woningen zijn en dat speculanten die meer geld kunnen bieden dan particulieren veel woningen wegkapen en voor een te hoge huur verhuren.”

Wie valt er op dat vlak wat te verwijten. Is dat de politiek of de markt? Hoe moeten we de woningnood oplossen?

“De politiek heeft de regie uit handen gegeven en de markt heeft zichzelf niet gereguleerd. En dat is ook niet zo gek, want op de markt zijn partijen actief die daar met een winstoogmerk zitten en een deel van de marktpartijen heeft het publieke belang onvoldoende in het vizier. De overheid moet de regie weer terugnemen door de markt te reguleren. Dit betekent: maximale huurprijzen veel breder toepassen, die gelden nu alleen voor het sociale segment.”

Starters komen in veel programma’s naar voren als de groep die nu een steuntje in de rug verdient. Zijn het niet juist de senioren die zo snel mogelijk moeten doorstromen op de huizenmarkt?

"Als senioren in een (te grote) woning zitten die afbetaald is, dan is het begrijpelijk dat zij niet direct doorstromen naar een appartement met een huur van 1.000 euro per maand. Als er al een woning beschikbaar is. Doorstromen zal dus gestimuleerd moeten worden door er allereerst voor te zorgen dat er voldoende beschikbare woningen zijn. Daarnaast moeten de huurprijzen meer gereguleerd worden. En voorkomen moet worden dat als senioren doorschuiven, hun woning door een speculant wordt opgekocht.”

Jullie verkiezingsprogramma stelt dat de overheid gezamenlijke woonvormen, zoals wooncoöperaties, moet ondersteunen door te zorgen voor betaalbare hypotheken en door ze voorrang te geven bij de verkoop van sociale huurwoningen. Wat bedoelt GroenLinks met betaalbare hypotheken?

“Je ziet nu dat kleinschalige nieuwe woonvormen vaak niet van de grond komen omdat er geen passende hypotheken beschikbaar zijn of dat de huizenprijzen simpelweg te hoog zijn. Wij juichen dit soort woonvormen echter juist toe omdat ze goed zijn voor de sociale cohesie en betrokkenheid in buurten en het voor mensen vaak prettig wonen is. We willen dat dit soort woonvormen door de overheid ondersteund worden. Dat kan door bijvoorbeeld afspraken te maken dat corporaties, wanneer zij sociale huurwoningen verkopen, deze eerst beschikbaar stellen voor dit type woonvorm. Daarnaast is het goed om te kijken welke belemmeringen er bij de aanvraag voor hypotheken kunnen worden weggenomen. Zo zijn banken vaak huiverig voor collectief bezit, waar bij dit soort woonvormen vaak sprake van is. Een waarborgfonds kan hier bijvoorbeeld uitkomst bieden, zodat financiers minder risico lopen bij het verstrekken van een hypotheek.”

Jullie willen, net als veel andere partijen, 1 miljoen woningen bouwen. Waar moeten die komen?

“Onderzoek laat zien dat er binnenstedelijk nog veel plek is om woningen te bouwen. Grote steden hebben hiervoor ook al veel plannen klaar liggen. Het is van belang dat deze steden financiële steun krijgen voor aanpassingen in de ruimtelijke ordening die nodig zijn bij nieuwbouw, bijvoorbeeld het aanleggen van hoogwaardig openbaar vervoer, zodat bij de nieuwe wijken ook de infrastructuur tijdig op orde is. Dit betekent ook dat we zullen moeten accepteren dat de parkeernormen omlaag gaan. Ruimte in de stad moet verstandig gebruikt worden.“

GroenLinks wil af van de WOZ-waarde. Wat lost dat op?

“We schaffen de WOZ-waarde niet af. Wel willen we dat de WOZ-waarde wordt verwijderd uit het woningwaarderingsstelsel om te voorkomen dat de huur in populaire gebieden omhoog schiet. Zo blijven wijken gemêleerd en blijft het ook voor mensen met een minder dikke portemonnee mogelijk om bijvoorbeeld in het centrum van een stad te wonen.”