Colinda Rosenbrand is directeur van de Organisatie voor Financiële Dienstverleners (OvFD). In haar gastcolumn vertelt zij deze week over het provisieverbod - en de niet altijd heldere rolverdeling tussen de hypotheekaanbieder en de onafhankelijk financieel adviseur.
Laat één ding duidelijk zijn, als OvFD hebben we geen probleem met de invoering van het provisieverbod an sich. Maar, in de uitvoering zijn nog wel een paar punten die verbeterd kunnen worden. De OvFD maakt zich er dan ook hard voor om een oplossing te vinden.
Met de invoering van het provisieverbod moet de klant betalen voor advies. Uit de evaluatie van het provisieverbod blijkt dat consumenten advies wel kunnen betalen, maar minder bereid lijken om ervoor te betalen. De drempel om advies af te nemen wordt daardoor verhoogd en dat is gevaarlijk. Een hypotheek afsluiten zonder tussenkomst van een onafhankelijk adviseur is een optie. Maar klanten die denken het ‘wel even’ zelf te doen, komen vaak van een koude kermis thuis. Het is wel een lening van 30 jaar die wordt aangegaan. Een hypotheek is niet voor niets een complex product, waarbij de klant de financiële en fiscale impact over het algemeen niet kan overzien. Een goed – en het liefst ook onafhankelijk - advies is belangrijk, maar dan moet de klant dit wel herkennen en beseffen. Het is daarom mooi dat de minister onderscheid gaat maken tussen onafhankelijke adviseurs en verkoopadviseurs. Daarmee wordt de toegevoegde waarde van onafhankelijk advies in ieder geval herkenbaar voor de klant.
Een andere gevaarlijke ontwikkeling is dat consumenten terughoudend zijn in de vraag naar nazorg, ook weer uit de vrees om daarvoor te moeten betalen. We zien steeds vaker dat klanten dan maar zelf wijzigingen in het product gaan aanbrengen via de aanbieder waar de hypotheek is afgesloten. Ze gaan de hypotheek omzetten, oversluiten, deels aflossen etc. Wij maken ons hier grote zorgen over. De eerste problemen zijn al ontstaan waarbij de klant aflost op het verkeerde leningdeel, over de fiscale bandbreedte heengaat etc. Adviseurs mogen het dan vaak weer oplossen.
Het is belangrijk dat de klant voor nazorg naar zijn adviseur gaat, die kent het onderliggende advies en zijn persoonlijke situatie. Maar nu kan een aanbieder de nazorg ‘gratis’ via het product bieden, terwijl de onafhankelijke adviseur daar een prijs voor in rekening moet brengen. Er is dus geen level playing field. Daarbij levert het allerlei onduidelijkheden en grijze gebieden op. Is het de klant duidelijk of hij wel of niet geadviseerd wordt en waarom hoeft er - afhankelijk van de situatie - dan geen kennis en ervaringstoets of een klantprofiel ingevuld te worden? Wie heeft de zorgplicht? Zo kan ik nog wel even doorgaan.
Wat mij betreft moet dit allemaal veel duidelijker worden gemaakt aan de klant. Ik pleit dan ook voor een écht level playing field. Waarbij de rollen en de meerwaarde van de ‘dure’ onafhankelijk adviseur en de hypotheekaanbieder transparant en duidelijk zijn voor de consument. Die kan dan zelf zien wat de verschillen zijn én wat solide onafhankelijk advies oplevert.
Vanuit de OvFD werken wij nauw samen met het Ministerie van Financiën om deze (en andere) haken en ogen omtrent het provisieverbod op te lossen. Het kost soms even maar wij werken er hard aan om tot oplossingen te komen.
Eerder dit jaar bracht Fred de Jong het boek ‘Tussenpersoon zonder provisie’ uit. Naar aanleiding van dat boek werd eind september de sessie Businessmodel Canvas georganiseerd. Samen met deelnemers aan de sessie is een model met aanbevelingen opgesteld voor adviseurs die provisieloos (willen) werken. In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste tips weergegeven (niet leesbaar? klik dan hier).
Duurzaamheid is en blijft een maatschappelijk hot topic. Mede door de onverminderde aandacht voor klimaatverandering, zijn Nederlanders op zoek naar manieren om hun steentje bij te dragen aan een beter milieu. Hypotheekaanbieders reageren door voordelige, groene hypotheken aan te bieden, maar de eisen zijn streng. Is de groene hypotheek alleen weggelegd voor de allerzuinigste huizen?
Sinds 2013 mogen adviseurs, bemiddelaars en aanbieders van financiële producten geen provisie meer ontvangen voor complexe producten. Tien jaar later ziet Hans Stroosma dat het verbod juist heeft geleid tot een financiële drempel voor consumenten. “Kwetsbare groepen kloppen niet meer aan voor belangrijk financieel advies”, zegt de eigenaar van BTER Financieel Leeuwarden.
Nico Stolwijk is manager belangenbehartiging bij Vereniging Eigen Huis (VEH). Hij ging de afgelopen weken op pad met de resultaten van het onderzoek ‘Nazorg bij hypotheken’. Stolwijk vertelt in deze gastcolumn over het onderzoek.