In de zomer van 2023 bracht een eigen onderzoek aan het licht dat, hoewel er geen sprake was van een toename in achterstanden op hypotheekbetalingen, woningeigenaren met een hypotheek wel financiële zorgen hadden. De opgelopen inflatie, veroorzaakt door de hogere kosten voor levensonderhoud en sterk gestegen energieprijzen, lagen daar grotendeels ten grondslag aan.
Als onafhankelijke partij die 1,4 miljoen Nederlandse huishoudens een vangnet biedt en de toegang tot hypotheken verbetert, willen we deze zorgen beter begrijpen en signalen erkennen en herkennen die van invloed zijn op de betaalbaarheid van hypotheken. Daarom hebben we de woonlastenmonitor ontwikkeld waarbij we data over achterstanden combineren met marktonderzoek naar het sentiment van consumenten met een eigen woning.
Wat zijn opvallende zaken in deze eerste monitor:
- Ongeveer 1 op de 5 van de woningeigenaren met een hypotheek in Nederland geeft aan slecht te slapen, stress te hebben of zich moedeloos te voelen.
- 2 op de 5 woningeigenaren zegt net genoeg inkomen te hebben om rond te komen.
- Ondanks de financiële worstelingen, zoekt maar liefst 40% geen (professionele) hulp bij (dreigende) problemen.
We zien dus dat er zorgen zijn bij woonconsumenten. Ook zien we dat ze aan het besparen zijn om zo hun lasten te kunnen blijven betalen. De huidige achterstandscijfers laten dit beeld niet zien. Misschien nog wel belangrijker is de constatering dat maar weinig woningeigenaren zich realiseren dat ze het niet hoeven aan te laten komen op achterstanden om geholpen te kunnen worden door hun geldverstrekker. Dat is dan ook de waarde van deze nieuwe monitor. Bewustwording creëren om uiteindelijk die zorgen beter te begrijpen en de consumenten in een precaire situatie eerder en beter ondersteuning te kunnen bieden. Zo weten we dat er grote sentimentsverschillen leven tussen de provincies. De zorgen zijn het grootst in Noord-Holland, Zuid-Holland en Groningen.
Voor een hypotheekadviseur die het belangrijke gesprek voert over financiële planning van consumenten die een huis willen kopen, is het belangrijk om in ieder geval stil te staan bij zaken die de toekomstige betaalbaarheid van de hypotheek moeilijker maken. En ook te wijzen op de mogelijkheden van consumenten om in zo’n situatie geholpen te worden, ook al zijn er misschien nog geen achterstanden. Dat kan in het uiterste geval de garantie van NHG zijn, maar geldverstrekkers kunnen uiteraard veel eerder een helpende hand bieden door mee te denken en financiële verlichting te bieden.
Kennis van de mogelijkheden, op tijd aan de bel durven trekken en het schaamtegevoel overwinnen zijn daarin heel belangrijk voor deze consumenten. Dat vraagt wat van de gesprekstechnieken van een financieel adviseur. Ook een periodieke controle (Hoe sta je ervoor?) van oude klanten zou geen slecht idee zijn. Hoe doe jij dat eigenlijk?